Utvrditi odgovornost za milionsku štetu zbog deponije na Vasovim vodama u Beranama

Mještani beranskog prigradskog naselja Beransela zatražili su da se utvrdi individualna odgovornost za štetu koja je nastala projektovanjem regionalne deponije na Vasovim vodama, koja se, kako tvrde, mjeri u milionima eura.

Oni su upozorili da ne treba tek tako prepustiti zaboravu one koji su potrošili veliki novac na projektovanje, odlaganje, i poslije njihove dugogodišnje borbe i građanskog bunta, konačne sanacije te crne ekološke tačke na sjeveru Crne Gore.

Građanski bunt zbog plana da se na Vasovim vodama, nadomak Beransela, gradi regionalna deponija, trajao je više godina, i okončan je pobjedom početkom 2014. godine, nakon čega je morala biti rađena sanacija te divlje deponioje, koja se pretvorila u planinu najgoreg i najopasnijeg otpada.

Predsjednik Mjesne zajednice Beranselo, Slobo Lončar, kaže da mještani sada mogu biti mirni, ali da se ne smije zaboraviti na štetu koja je pričinjena.

- Ogroman novac je potrošen i to se ne smije tek tako zaboraviti. Dok smo mi dugo godina vodili bitku za zdravu sredinu, neko se gostio po restoranima i rasipao. Iz svoga džepa nije, nego od novaca poreskih obveznika, i mi mislimo da to ne bi trebalo tek tako da se prepusti zaboravu - rekao je Lončar za Portal RTCG.

On smatra da nesaglediva ekološka i veoma velika ekonomska šteta koju dodatno povećavaju sredstva bačena za neupotrebljivu projektnu dokumentaciju, revizije i druga prateća dokumenta, poput kontraverznog elaborata ekspetize, obavezuju da svi oni koji su dopinijeli tome, snose odgovornost.

- Iako je od samog početka projekat bio potpuno neizvjestan, aktivnosti na realizaciji priprema za izgradnju regionalne sanitarne deponije u Beranama, počevši od 2007. godine, kada je napravljena prva studija prema kojoj se, kako se kasnije ispostavilo, falsifikovanjem dokumenata i činjenica došlo do lokacije na Vasovim vodama kao drugorangirane, lokalnu upravu u ovom gradu, ili poreske obveznike, koštalo je najmanje milion eura - kaže Lončar.

Prema raspoloživim podacima samo za pravljenje elaborata desetoočlanom ekspertskom timu je plaćeno 35.000 EUR.

- Pri tome treba znati da su od deset članova ekspertskog tima dvojica bila iz Slovenije i još dvojica iz Srbije. Podrazumijeva se da je njima plaćen svaki dolazak u Crnu Goru, kao i šetnje po Crnoj Gori - podsjeća Lončar.

Za potrebe ekpertize urađena su i dva geodetska mjerenja, koja su koštala po dvije hiljade eura, najmanje. Tako se bez "relaksacije" u elitnim restoranima, dolazi do grube cifre od 35.000 potrošenih na izradu elaborata o opravdanosti izgradnje reginalne sanirane deponije na Vasovim vodama, čije rezultate mještani Beransela od početka nijesu priznavali.

- Nešto manje, oko 20.000, Opština Berane je 2007. godine, platila izradu studije izbora lokacije za izgradnju regionalne sanitarne deponije - kaže predsjednik MZ Beranselo.

On objašnjava da je kasnija izrada projekta "Regionalna sanitarna deponija sa reciklažnim centrom Vasov do", što je bio posao beogradskog instituta Kirilo Savić, koštala 300.000 EUR. Ovaj institut uradio je i reviziju projekta.

- Nema preciznog podatka o tome koliko je revizija koštala, ali se vjeruje da to nije moglo biti manje od 130.000 EUR, niti više od 180.000, što čini uobičajenih 1,2 do dva odsto od ukupne vrijednosti projekta, koji je procijenjen na 9,3 mil EUR - kaže Lončar.

Da bi se prišlo izradi projekta, Opština je otkupila zemljište na kojem nalazilo divlje smetliše i gdje je, prema planovima, trebalo da se gradi regionalna deponija i reciklažni centar. Precizne računice nema, ali se vjeruje da to nije bilo ispod sedamdeset do sto hiljada eura.

Uslov da se dobije saglasnost na elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu, bio je da se formira i desetočlana komisija, čiji rad opet nije bio besplatan i koštao je oko pet hiljada eura.

- Ostalo je nepoznato koliko je svoje usluge naplaćivala konsultantska kuća ICF, koja je za potrebe tadašnje DPS lokalne uprave obavljala konsultantske poslove za pronalaženje partnera za realizaciju projekta izgradnje regionalne sanitarne deponije i reciklažnog centra Vasov do. Takođe se ne zna ni koliko su koštala studijska putovanja opštinskih činovnika, menadžera projekta i tadašnjih odbornika lokalnog parlamenta, koji su obilazili deponije po Austriji, Norveškoj i vascijelom bijelom svijetu. Očigledno je da se nije pitalo pošto, kada narod plaća - kaže Lončar.

On podsjeća i na to da su sudski sporovi zbog blokada deponije, koje je Opština Berane vodila i izgubila protiv Mjesne zajednice Beranselo i mještana ovog prigradskog naselja, koštali preko 30.000 EUR.

- Sve je to plaćeno iz budžeta Opštine. Ove novce, naravno, nijesu dobili mještani, već advokat koji nas je branio - kaže Lončar.

Uprkos tim bačenim novcima, poslije dugogodišnjeg građanskog bunta, 2014. godine odsutalo od izgradnje regionalne deponije na Vasovim vodama u Berasnelu, a dvije godine kasnije pristupilo sanaciji tog mjesta gdje je napravljen ekocid.

- Ta sanacija je državu Crnu Goru koštala još dodatnih miliona eura. Da li se to sve može i smije tako lako zaboraviti. Mi mislimo da ne smije, i da bi tadašnji glavni akteri te priče morali biti krivično procesuirani. S jedne strane su napravili veliku ekološku štetu, a sa druge strane je bačeno makar dva miliona eura poreskih obveznika - kaže Lončar.

Mještani beranskog prigradskog naselja Beranselo poručuju da bi nečija krivična odgovornost za sve to, mogla biti djelimična satisfakcija za svu njihovu golgotu, hapšenja i policijaska maltretiranja koja su prošli kroz višegodišnju građansku borbu.

Oni su, kažu, svjesni da su otvorene mnogo krupnije korupcionaške afere, ali smatraju da ni ova ne smije da se prepusti zaboravu.