Otvorena osmatračnica i hranilište za retke ptice grabljivice u Deliblatskoj peščari

U Specijalnom rezervatu prirode "Deliblatska peščara", na lokalitetu Korn, juče (22. jun 2010. godine) je otvoreno hranilište za retke ptice grabljivice "Orlovac" i osmatračnica namenjena posetiocima ovog zaštićenog dobra. Otvaranje hranilišta i osmatračnice podržali su Pokrajinski sekretarijat za zaštitu životne sredine i Pokrajinski zavod za zaštitu prirode.

Velike ptice grabljivice, koje su pokazatelj očuvanih prirodnih staništa, u našoj zemlji su u nestajanju. U cilju zaštite biodiverziteta, kroz vraćanje nestalih retkih vrsta ptica grabljivica i povećanje brojnosti ugroženih vrsta, uspostavljena je nacionalna mreža hranilišta. Deo te mreže je i hranilište na lokalitetu Korn, u Specijalnom rezervatu prirode "Deliblatska peščara". Reč je o najvećem hranilištu za ptice grabljivice u Srbiji, dimenzije 120x60m, gde se tokom čitave godine, a posebno u periodu septembar -mart, dostavlja hrana ugroženim vrstama ptica. Otvaranjem ovog hranilišta stvoreni su uslovi za povratak orla krstaša, orla belorepana, gavrana, surog orla i drugih vrsta ptica.

Pokrajinski sekretar za zaštitu životne sredine i održivi razvoj dr Slobodan Puzović istakao je da je revitalizacija lokaliteta Korn, na području Specijalnog rezervata "Deliblatska peščara", započela pre šest godina.

- Ceo ovaj kompleks, gde se sada nalaže livade bio je zarastao i obrastao glogom i drugim invazivnim vrstama biljaka, izgubivši većinu svojih nekadašnjih prirodnih vrednosti. Postepenim čišćenjem lokaliteta dobili smo najveći otvoreni prostor stepskih staništa u celoj Deliblatskoj peščari, na kojem se polako vraćaju nekadašnje biljne vrste, kao što je božur, a pre dve godine ovde smo naselili i tekunicu, najvažnijeg stanovnika ovakvih staništa i značajne karike u lancu ishrane, pogotovu u procesu vraćanja ptica grabljivica - rekao je dr Slobodan Puzović.

On je dodao da je osim uspostavljanja tradicionalnog stočarstva i zaštite i povratka retkih i ugroženih vrsta ptica, namera da se na ovom području razvija održivi ekoturizam, jer mozaičnost staništa Deliblatske peščare pruža mogućnosti za razvoj ove oblasti.

U Srbiji ukupno ima 465 zaštićenih dobara, ali ovakvih velikih rezervata prirode i nacionalnih parkova ima svega tridesetak, i oni zahvataju oko 90% svih zaštićenih površina. Deliblatska peščara obuhvata 35 hiljada hektara površine i jedinstvena je u evrpskim razmerama, jer staništa sa ovakvim retkim vrstama nema ni u jednoj evropskoj zemlji, i zbog toga ovaj prirodni rezervat nominovan za upis u mrežu rezervata biosfere - naveo je sekretar Puzović i dodao da Sekretrijat na čijem je čelu godišnje izdvaja oko 12 hiljada evra za unapređenje i promovisanje ovog prirodnog rezervata.

Prema rečima Marte Takač, direktorke JP "Vojvodinašume", Deliblatska peščara je proglašena specijalnim rezervatom prirode 2002. godine i u prvoj je kategoriji zaštite prirodnih dobara u Srbiji. Celo područje je do 2002. bilo veoma zapušteno, jer je u protekle tri decenije ovde bilo zabranjeno napasanje stoke, što je pogodovalo širenju invazivnih vrsta biljaka, posebno gloga.

Nekadašnji pašnjaci, na kojima je napasano više hiljada grla stoke, postepeno su zarastali i površine pod stepskim travnim zajednicama počele su da nestaju, zatvaraju se i gube na površini. Da bismo revitalizovali ostatke nekadašnjih velikih pašnjaka, odnosno da bismo očuvali prirodni ambijent nekadašnje peščare, započeli smo sa vraćanjem tradicionalnog stočatstva na ove prostore, čemu je moralo prethoditi čišćenje gloga i svih žbunastih biljaka na određenim lokalitetima. Opsežnom akcijom sa ovih površina je posečeno i mehnički uništeno 220 hektara žbunja, nakon čega se pojavila površina slična nekadašnjim stepskim staništima - navela je Marta Takač.

Nakon toga na ovo područje vraćena su grla podolskog govečeta, koje je ranije ovde bilo veoma rasprostranjeno, a na prostoru za pašarenje danas pase i 400 ovaca i sto koza. Vraćanjem nekadašnjje namene ovom prostoru, stvoreni su uslovi i za povratak životinjskih vrsta, koje su nestale sa ovog područja sa prvim znacima promene ravnoteže u prirodi, a to su u ovom slučaju ptice grabljivice.