Vješti spoj modernog dizajna i tradicionalnih tehnika - Namještaj Zanat iz Konjica prepoznatljiv po ručno rezbarenim motivima

Konjic je nadaleko poznat po drvorezbarstvu, ali i namještaju u koji su utkane sve specifičnosti tog zanata i kraja. Namještaj domaćih firmi u Bosni i Hercegovini odavno se kvalitetom i dizajnom izborio za svoje mjesto na svjetskom tržištu, ali onaj proizveden u konjičkoj firmi Zanat izdvaja se po motivima rađenim ručnim rezbarenjem.

Orhan Nikšić, suvlasnik firme Zanat, priča za portal eKapija kako ručno rezbarenje rade istom tehnikom i alatima koji su primjenjivani prije 100 godina, jedino se mijenja dizajn motiva. Budući da se sve radi ručno, dva proizvoda, kaže, nikada ne mogu biti jednaka.

- Ono sto Zanat namještaj čini posebnim je inovativan spoj modernog, minimalističkog dizajna u koji su utkani ručno rezbareni motivi. Naš tradicionalni namještaj ima prepoznatljive arabeskne ili folklorne motive, dok moderne dizajnerske proizvode karakterišu apstraktni, modernizovani motivi rezbarije. Rezbarijom se često samo želi naglasiti taktilnost drveta kao materijala, što je jedna vrsta odgovora na virtualni svijet koji nas okružuje, a u kojem čovjek ne može zadovoljiti suštinsku potrebu za taktilnošću – kaže Nikšić.

Firma Zanat proizvodi uglavnom namještaj za dnevne sobe i trpezarije (stolovi, stolice, klub-stolovi, fotelje, klupe, komode), te namještaj za opremanje dizajnerski uređenih enterijera (hoteli, restorani, muzeji, poslovne zgrade), kao i manje dekorativne predmete za uređenje enterijera.

Osnovni materijal sa kojim rade je drvo i to orahovo, javorovo, jasenovo ili drvo hrasta, a koristi se i bronza, staklo, čelik, koža i drugi prirodni materijali.

Namještaj porodice Nikšić i u muzejima

U porodici Nikšić postoji duga tradicija rezbarenje drveta. Kako nam priča Orhan Nikšić, koji vodi firmu Zanat zajedno sa bratom Ademom, prvu drvorezbarsku radnju u porodici je osnovao Salih Nikšić, brat njegovog djeda Adema.

Adem Nikšić je preuzeo rukovođenje firmom 1927. godine i učinio je nadaleko poznatom. Komadi namještaja koje je radio danas se čuvaju u Etnografskom muzeju u Beogradu, Zemaljskom muzeju u Sarajevu, Svrzinoj kući, Despića kući i drugim muzejima.

Kako su kroz istoriju dali veliki doprinos drvorezbarstvu, značajan datum za porodicu Nikšić i firmu Zanat bio je 7. decembar 2017. godine kad je konjičko drvorezbarstvo uvršteno na UNESCO-vu listu nematerijalne baštine čovječanstva.

- Posljednih godina najznačajniji momenti su razvoj i predstavljanje prve kolekcije modernog namještaja na sajmu u Kelnu 2010. godine, a zatim izrada strategije razvoja brenda Zanat i početak saradnje sa grupom skandinavskih dizajnera 2015. godine – navodi Orhan Nikšić.

Kaže da za Zanat radi mala grupa skandinavskih dizajnera koji svake godine dizajniraju nešto novo. To su Monica Forster, Gert Wingardh & Sara Helder, Harri Koskinen. Sarađuju i sa britanskom dizajnericom Ilse Crawford i njenim studiom Studioilse, koji je za Zanat dizajnirao kolekciju Touch koju čine klupe, sto, horklice, tacne, lampe i komoda.

Novi proizvodi za sajam u Milanu

- Od prošle godine sarađujemo i sa vjerovatno trenutno najpopularnijim parom na talijanskoj dizajn sceni, a to su Ludovica & Roberto Palomba. Oni su za Zanat osmislili fotelju Dama, koja će uskoro postati dio šire kolekcije koju planiramo predstaviti na sajmu u Milanu u aprilu 2019. godine - kaže suvlasnik Zanata.

Nikšić otkriva i da će sljedeće godine predstaviti nekoliko novih proizvoda koji su rezultat saradnje sa jednim od globalno najpriznatijih dizajnera, ali to je iznenađenje koje čuvaju za milanski sajam.

Zanat radi i sa domaćim dizajnerima Jasnom Mujkić i Salihom Teskeredžićem, profesorima dizajna na Akademiji likovnih umjetnosti u Sarajevu.

Nagrade

Firma Zanat je nedavno po sedmi put dobila prestižno priznanje Iconic Awards Innovative Interior, ove godine za stolicu Sanna. Stolicu je dizajnirala jedna od najeminentnijih skandinavskih dizajnerica, Šveđanka Monica Forster, s kojom Zanat sarađuje već pet godina. Ona je za Zanat dizajnirala nekoliko kolekcija namještaja, a inače obavlja funkciju kreativne direktorice u toj konjičkoj firmi.

Nagrada je jedno od najznačajnijih nagrada na polju dizajna namještaja i enterijera, kaže naš sagovornik, a dodjeljuje je Njemačko vijeće za dizajn (German Design Council) proizvodima koje izdvaja originalan, inovativan dizajn u estetskom i funkcionalnom smislu.

- Ono što stolicu Sanna čini posebnom je elegantan dizajn koji spaja jednostavnost i lakoću sa na oko jednostavnim skulpturalnim leđima, koja su iznimno kompleksna za uraditi u punom drvetu. Stražnja strana stolice ručno je rezbarena novom teksturom koju smo nazvali "woven", odnosno tkano, a koja podsjeća na predmete rađene u venecijanskom staklu u 50-im godinama.

Prvi put pomenuta nagrada je dodijeljena stolu Daisy 2011. godine koji je dizajnirao Salih Teskeredžić. Kasnije je tu nagradu dobilo još šest proizvoda firme Zanat.

Za stolicu Unna, dizajn Monice Forster, 2015. godine stigla je prestižna nagrada Golden Chair Award koju dodjeljuje Udruženje arhitekata Švedske.

Ove godine Zanat je dobio i South East Europe Design Award za tacne Touch koje je dizajnirala Britanka Ilse Crawford. Osim ovih nagrada nekoliko proizvoda Zanata ušli su u izbor top 10, a koji svake godine objavljuju ugledni internacionalni časopisi za dizajn i arhitekturu.

Izvoz na četiri kontinenta

Zanat trenutno ima distributere na četiri kontinenata, a najznačajnija tržišta su Evropska unija, Švajcarska, Norveška, SAD, Australija i zemlje Dalekog istoka.

- Nova prodajna mjesta se kontinuirano otvaraju, a sarađujemo i sa arhitektonskim biroima iz cijelog svijeta na projektima opremanja luksuznih enterijera – dodaje Nikšić.

Suvlasnik Zanata ističe da firma bilježi konstantan rast. Trenutno imaju 50 zaposlenih, a od septembra prošle godine su dobili još 11 radnika.

- Nekoliko bitnih projekata je pred nama, a posebno bismo izdvojili razvoj značajnog broja novih proizvoda, opremanje privatnog muzeja koji će biti posvećen tradiciji drvorezbarstva u Konjicu, pokretanje projekta akademije drvorezbarstva, kao i modernizacija i širenje proizvodnih kapaciteta i jačanje brenda i tržišne pozicije Zanata – navodi Nikšić za eKapiju.

Vedrana Džudža

Zanat Konjic

Orhan Nikšić

Aden Nikšić

namještaj Zanat

drvorezbarstvo

konjičko drvorezbarstvo

ručno rezbaranje drveta

ručno rezbarenje namještaja

motivi rezbarije

proizvodnja namještaja

dizajn namještaja

Salih Teskeredžić

Monica Forster

Gert Wingardh & Sara Helder

Harri Koskinen

Ilse Crwford

Studioilse

Ludovica & Roberto Palomba

Jasna Mujkić

UNESCO lista nematerijalne baštine

stolica Sanna

fotelja Dama

Iconic Awards Innovative Interior

German Design Council